Czy kredytobiorca może otrzymać zwrot kosztów kredytu konsumenckiego? To pytanie jakie zadaje sobie wiele osób, które zaciągnęły kredyt konsumencki i natknęły się na termin: sankcja kredytu darmowego. Nie da się nie zauważyć, że świadomość kredytobiorców wciąż rośnie przez co też coraz częściej i śmielej walczą oni o swoje prawa. Jak działa sankcja kredytu darmowego? Jakich kredytów dotyczy?
Kredyt konsumencki – definicja
Kredyt konsumencki reguluje ustawa o kredycie konsumenckim (Dz.U.2023.0.1028 t.j.), która określa zasady i tryb zawierania umów o kredyt konsumencki, obowiązki kredytodawcy i pośrednika kredytowego w zakresie informacji udzielanych przed zawarciem umowy oraz obowiązki konsumenta, kredytodawcy i pośrednika kredytowego w związku z zawartą umową, a także skutki uchybienia obowiązkom kredytodawcy.
Zgodnie ze zapisami ustawy kredyt konsumencki to kredyt w wysokości nie większej niż 255.550,00 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca udziela konsumentowi. Innymi słowy kredytem konsumenckim będą wszelkie umowy pożyczki czy kredytu udzielone konsumentowi, czyli na cele nie związane z jego działalnością zawodową czy gospodarczą, a których kwota nie przekracza 255.550,00 zł.
Dla kredytobiorcy, który zastanawia się czy może otrzymać zwrot kosztów kredytu konsumenckiego, czyli skorzystać z sankcji kredytu darmowego kluczowe będą warunki, które powinna spełniać umowa kredytowa:
• wartość kredytu nie może przekraczać 255 550 zł,
• zobowiązanie wobec banku powinno być zaciągnięte po 18 grudnia 2011 roku,
• kredyt nie może dotyczyć prowadzonej działalności gospodarczej,
• od całkowitej spłaty zobowiązania nie minął więcej niż rok.
Czym jest sankcja kredytu darmowego?
W celu ochrony kredytobiorców przed nieuczciwymi praktykami kredytodawców na gruncie ustawy o kredycie konsumenckim wprowadzono instytucję nazywaną sankcją kredytu darmowego (SKD), uregulowaną w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim. W przypadku naruszenia przez bank określonych przepisów ustawy pozwala kredytobiorcy na zwrot jedynie kwoty kredytu bez odsetek i innych kosztów kredytu. Instytucja sankcji kredytu darmowego otwiera również możliwość domagania się od kredytodawcy zwrotu zapłaconych już odsetek i innych kosztów kredytu w związku z realizacją wadliwej umowy.
Kredytobiorca może powołać się na sankcję kredytu darmowego czyli otrzymać zwrot kosztów kredytu, w sytuacji, gdy między innymi umowa niewłaściwie określa:
- czas obowiązywania umowy,
- całkowitą kwotę kredytu,
- terminy i sposoby wypłaty kredytu,
- stopę oprocentowania kredytu,
- rzeczywistą roczną stopę oprocentowania,
- całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia,
- zasady i terminy spłaty kredytu, różne stopy oprocentowania dla różnych należności kredytodawcy,
- informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki.
Należy pamiętać również, że kredytobiorca może powołać się na sankcję kredytu darmowego już od momentu zawarcia umowy, a najpóźniej do roku od momentu jej wykonania czyli całkowitej spłaty kredytu. Ustawa o kredycie konsumenckim wprost wskazuje, że uprawnienia wynikające z sankcji kredytu darmowego wygasają po upływie roku od dnia wykonania umowy.
Czy SKD obejmuje również zwrot kosztów kredytu hipotecznego?
Jak pisaliśmy na wstępie sankcja kredytu darmowego jest instrumentem przewidzianym i uregulowanym na gruncie ustawy o kredycie konsumenckim. Natomiast kredyty hipoteczne unormowane są ustawą z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami, gdzie taka instytucja nie jest przewidziana.
Wobec tego sankcja kredytu darmowego może mieć zastosowanie wyłącznie do kredytów hipotecznych udzielonych pomiędzy 19 grudnia 2011 r., a 21 lipca 2017 r., czyli kredytów udzielonych po wejściu w życie ustawy o kredycie konsumenckim, a przed wejściem w życie ustawy o kredycie hipotecznym. Oczywiście, trzeba pamiętać, że wartość tych kredytów nie może przekraczać wartości 255.550,00 zł. W przypadku, gdy umowa kredytowa spełnia te warunki konsument może otrzymać zwrot kosztów kredytu.
Potwierdzeniem tego jest orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 9 lutego 2022 r. w sprawie o sygn. akt V ACa 349/21, w którym Sąd wskazał, że sankcja kredytu darmowego może mieć zastosowanie do umów kredytu hipotecznego zwartych po 18 grudnia 2011 r., a przed wejściem w życie ustawy o kredycie hipotecznym.
Zwrot kosztów kredytu konsumenckiego – etapy postępowania
Etap I: Analiza umowy kredytu konsumenckiego
W pierwszej kolejności umowa jest weryfikowana pod kątem tego czy jej przedmiotem jest kredyt konsumencki oraz zgodności z przepisami ustawy o kredycie konsumenckim.
Etap II: Złożenie oświadczenia o sankcji kredytu darmowego
W przypadku stwierdzenia, że umowa dotyczy kredytu konsumenckiego i narusza określone przepisy ustawy o kredycie konsumenckim, kolejnym etapem postępowania jest złożenie do banku pisemnego oświadczenia informującego o powołaniu się na sankcję kredytu darmowego z ewentualnym wezwaniem kredytodawcy do zwrotu kosztów kredytu konsumenckiego, czyli zapłaconych odsetek, prowizji i innych kosztów kredytu. Pamiętać należy, że oświadczenie takie może być złożone najpóźniej w ciągu roku od całkowitej spłaty kredytu.
Etap III: Postępowanie sądowe – I Instancja
Jeśli bank nie uwzględni oświadczenia z ewentualnym wezwaniem do zapłaty, kredytobiorca może dochodzić swoich praw na drodze procesu sądowego, który inicjuje wniesienie pozwu do właściwego sądu, w którym dokładnie wskazuje się żądania wobec kredytodawcy oraz wady prawne umowy uzasadniające powołanie się przez konsumenta na sankcję kredytu darmowego.
W dalszej kolejności proces może składać się z etapów takich jak:
• Odpowiedź na pozew – bank odpowiada na zarzuty przedstawione w pozwie.
• Replika – konsument może odpowiedzieć na stanowisko banku, podtrzymując swoje argumenty.
• Powołanie biegłego – sąd może powołać biegłego do oceny dowodów przedstawionych przez strony.
• Przesłuchania – w zależności od potrzeb sąd może przeprowadzić przesłuchania powoda oraz świadków.
• Wyrok I instancji – sąd wydaje wyrok, który może zakończyć postępowanie na tym etapie, jeśli żadna ze stron nie złoży apelacji.
Etap IV: Postępowanie Sądowe – II Instancja
Po wydaniu wyroku przez sąd I instancji, strona przegrywająca proces może się od niego odwołać poprzez wniesienie apelacji, co rozpoczyna postępowanie odwoławcze, które składa się z następujących etapów:
• Apelacja – wniesienie do sądu II instancji apelacji od wyroku I instancji.
• Odpowiedź na apelację – druga strona konfliktu odpowiada na apelację.
• Wyrok II instancji – sąd II instancji wydaje ostateczny wyrok, który kończy postępowanie, na skutek czego kredytobiorca otrzymuje zwrot kosztów kredytu konsumenckiego.
W wyjątkowych wypadkach zgodnie z art. 3981 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego od wydanego przez sąd II instancji prawomocnego wyroku można wnieść skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego. Skarga kasacyjna jest jednak możliwa tylko w przypadku wartości przedmiotu sporu powyżej 50 000 zł i musi spełniać konkretne wymagania formalne.
Kancelaria Żurawiecka, Krajewska i Wspólnicy oferuje pełne wsparcie na każdym etapie postępowania – od analizy wstępnej, przez negocjacje przedsądowe, aż po reprezentację w sądach I i II instancji. Sankcja kredytu darmowego jest instytucją zapewniającą ochronę konsumentom przed nieuczciwymi praktykami kredytodawców. Niemniej postępowanie związane ze stosowaniem sankcji kredytu darmowego jest złożone i wymaga znajomości przepisów prawa. Dlatego też na gruncie tego typu spraw tak ważne jest odpowiednie wsparcie prawne, które może znacząco zwiększyć szanse na pozytywne zakończenie postępowania dotyczącego sankcji kredytu darmowego oraz dać kredytobiorcy szansę na zwrot kosztów kredytu konsumenckiego przez bank. Skorzystaj z BEZPŁATNEJ analizy sprawy i sprawdź, jak możemy Ci pomóc.