W ostatnich latach frankowicze coraz częściej decydują się na pozwanie banku w związku z tzw. kredytem frankowym. W 2025 roku sytuacja procesowa frankowiczów jest stabilna, a linia orzecznicza sądów – jednolita i korzystna dla pozywających. Proces frankowy to postępowanie sądowe, w którym kredytobiorca posiadający kredyt indeksowany lub denominowany do franka szwajcarskiego (CHF) kwestionuje nieuczciwe (abuzywne) postanowienia umowy kredytowej. Co dokładnie oznacza taki proces i jakie może przynieść skutki? Poniżej wyjaśniamy, czym jest unieważnienie umowy, odfrankowienie, a także jak wygląda rozliczenie z bankiem po spłacie kredytu. Przedstawiamy również kluczowe wyroki TSUE, które wpłynęły na sprawy frankowe a co za tym idzie sytuację frankowiczów.
TSUE a sprawy frankowe – najważniejsze orzeczenia
Pozytywne rozstrzygnięcia sądów krajowych wynikają w dużej mierze z przełomowych orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Szczególne znaczenie miał wyrok z 3 października 2019 r. w sprawie C‑260/18 (Justyna i Kamil Dziubak przeciwko Raiffeisen Bank Polska S.A.). Trybunał wskazał, że umowa kredytowa zawarta z konsumentem może zostać uznana za nieważną, jeśli po usunięciu klauzul abuzywnych nie może dalej obowiązywać. Wyrok ten otworzył drogę do skutecznego kwestionowania umów frankowych w polskich sądach.
Wyroki TSUE w sprawach frankowych – czy są korzystne dla frankowiczów?
W 2023 roku TSUE wydał kolejne orzeczenia, które wzmocniły pozycję konsumentów:
- Podkreślono konieczność jasnego, pełnego informowania konsumentów o ryzyku kursowym i rzeczywistych kosztach kredytu.
- Potwierdzono, że frankowicze mogą domagać się zwrotu wszystkich wpłat dokonanych na podstawie nieważnej umowy – bez dodatkowych kosztów czy odsetek.
- TSUE zrezygnował z obowiązku składania przez frankowiczów oświadczeń o skutkach nieważności umowy, co przyspieszyło procesy sądowe.
- Postanowieniem z 11 grudnia 2023 r. jednoznacznie wskazano, że banki nie mogą domagać się waloryzacji kapitału.
- Wyrokiem z 14 grudnia 2023 r. rozstrzygnięto, że przedawnienie roszczenia banku o zwrot kapitału rozpoczyna się od daty reklamacji złożonej przez frankowicza.
Jedną z najważniejszych informacji dla frankowiczów, w ślad za orzecznictwem TSUE w dniu 25 kwietnia 2024 r. Sąd Najwyższy (Sygn. akt III CZP 25/22) wydał długo wyczekiwaną uchwałę frankową, w której potwierdził dotychczas wypracowane orzecznictwo w sprawach frankowych.
Unieważnienie umowy frankowej – czym jest?
Unieważnienie umowy kredytowej polega na stwierdzeniu jej nieważności od momentu zawarcia. Oznacza to, że obie strony zobowiązane są do wzajemnego zwrotu otrzymanych świadczeń. Frankowicz powinien zwrócić bankowi otrzymany kapitał, a bank – wszystkie raty oraz inne opłaty poniesione przez kredytobiorcę.
Sprawy frankowe – jak wiele z nich kończy się odfrankowieniem?
Istnieje również pojęcie odfrankowienia, które często pojawia się w pozwach frankowych. Odfrankowienie polega na usunięciu z umowy kredytowej niedozwolonych klauzul, które sąd uznaje za abuzywne. Umowa pozostaje więc ważna, ale wyeliminowany zostaje z niej cały mechanizm waloryzacji. Co istotne, „odfrankowienie” wywiera skutki wstecz i na przyszłość, co oznacza :
– Raty uiszczane na przestrzeni lat traktuje się jako nadpłacone ( skutek wstecz), wysokość rat oblicza biegły powołany przez sąd i o ile powstały to ich wartość zostaje zwrócona przez bank.
– Saldo kredytu zostaje przeliczone i wyrażone w złotówkach – pozostaje bez wpływu kursu CHF ( skutek na przyszłość).
Jak przebiega rozliczenie z bankiem w sprawach frankowych?
W przypadku unieważnienia umowy kredytowej powinno dojść do wzajemnego rozliczenia stron. Frankowicz i bank muszą rozliczyć się ze świadczeń pieniężnych, jakie zostały sobie wzajemnie przekazane w ramach umowy kredytowej. Zgodnie z uznaną za słuszną przez orzecznictwo teorią dwóch kondykcji, każda ze stron ma niezależne roszczenie względem drugiej o zwrot świadczeń.
Oznacza to, że frankowicz może domagać się od banku zwrotu wszystkich wpłaconych rat i innych kosztów, a bank może żądać zwrotu wysokości nominalnie wypłaconego kapitału. Co za tym idzie po wydaniu prawomocnego wyroku przez sąd kluczowym elementem jest wykreślenie hipoteki. Jednak nie następuje to automatycznie po wydaniu wyroku.
Aby nastąpiło wykreślenie hipoteki należy złożyć odpowiednie dokumenty, którymi mogą być: a) list mazalny, b) prawomocny wyrok. W całym tym procesie pomoże Ci wyspecjalizowana kancelaria prawna, która zadba o Twoje interesy i o korzystny wynik sprawy.
Sprawy frankowe – TSUE | Co musisz wiedzieć?
Sprawy frankowe dotyczą postępowań sądowych, w których frankowicze kwestionują nieuczciwe klauzule w umowach kredytów indeksowanych lub denominowanych do franka szwajcarskiego. W ostatnich latach linia orzecznicza ukształtowała się na korzyść frankowiczów – sądy coraz częściej unieważniają umowy lub dokonują ich odfrankowienia. Kluczowe znaczenie miały wyroki TSUE, które potwierdziły prawa konsumentów do zwrotu nienależnie pobranych środków i ograniczyły możliwości roszczeń banków. Po prawomocnym wyroku niezbędne jest również wykreślenie hipoteki, co wymaga dopełnienia odpowiednich formalności. W prowadzeniu takich spraw i zapewnieniu kompleksowego wsparcia prawnego pomoże kancelaria Krajewska i Wspólnicy, która specjalizuje się w obsłudze frankowiczów i skutecznie reprezentuje ich interesy przed sądami.