Szkody górnicze to problem, z którym od lat borykają się właściciele nieruchomości na terenie Śląska. Działalność górnicza, prowadzona w celu wydobycia węgla kamiennego, może prowadzić do powstania licznych szkód, takich jak pęknięcia ścian, zapadanie się fundamentów czy deformacje terenu. W takich przypadkach właściciele nieruchomości mają prawo dochodzić odszkodowania. W poniższym artykule wyjaśniamy, w jakich sytuacjach można ubiegać się o rekompensatę oraz jak skutecznie dochodzić swoich roszczeń związanych z odszkodowaniem za szkody górnicze.
Szkody górnicze – komu należy je zgłosić?
Zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze, za szkodę górniczą odpowiadać będą:
- przedsiębiorca za szkodę wyrządzoną ruchem zakładu górniczego,
- podmiot inny niż przedsiębiorca za szkodę wyrządzoną wskutek prowadzenia działalności normowanej ustawą i to także w przypadku, gdy do działalności tej nie stosuje się przepisów o ruchu zakładu górniczego,
- przedsiębiorca w przypadku, gdy szkoda została wyrządzona na obszarze górniczym, w którym przedsiębiorca uprawniony jest do prowadzenia działalności regulowanej ustawą, a nie można ustalić rzeczywistego sprawcy,
- Skarb Państwa za szkody wymienione powyżej, jeśli nie istnieje podmiot odpowiedzialny za szkodę oraz jego następca prawny. Dla uproszczenia, w dalszej części artykułu podmiot odpowiedzialny jest nazywany kopalnią.
Odszkodowanie za szkody na budynkach przysługuje właścicielowi oraz użytkownikowi wieczystemu, uprawnionym z tytułu ograniczonych prawa rzeczowych oraz najemcom w zakresie używania lokalu.
Kiedy możesz ubiegać się o odszkodowanie za szkody górnicze?
Żeby mówić o odpowiedzialności za szkodę górniczą koniecznym jest spełnienie trzech warunków:
- powstanie szkody,
- oddziaływanie kopalni na danym terenie,
- istnienie związku przyczynowo–skutkowego pomiędzy szkodą a ruchem kopalni.
Orzecznictwo jednoznacznie potwierdza odpowiedzialność kopalń za szkody wyrządzone ruchem zakładu górniczego.
Jakie szkody można zgłosić?
Szkody spowodowane ruchem zakładu górniczego nazywane są szkodami górniczymi. Do szkód górniczych zaliczamy:
- szkody na budynkach oraz ich częściach,
- szkody na gruntach,
- szkody na plonach uprawnych.
Warto podkreślić, że szkody te mogą ujawniać się nawet kilka lat po zakończeniu działalności wydobywczej. Dlatego ważne jest regularne monitorowanie stanu nieruchomości i podejmowanie działań w odpowiednim czasie.
W razie zauważenia szkody górniczej warto przygotować dokumentację potwierdzającą istnienie szkody, taką jak fotografie, nagrania wideo czy opinie rzeczoznawców. Im lepiej udokumentowana szkoda, tym większa szansa na uzyskanie odszkodowania za szkody górnicze.
Zabezpieczenie nieruchomości a szkody górnicze
Jeżeli w związku z eksploatacją górniczą konieczne jest zabezpieczenie budynku od wpływów działania kopalni, właściciel nieruchomości może domagać się od kopalni zwrotu kosztów takiego zabezpieczenia.
Jak wskazał w wyroku z dnia 20.02.2018 roku Sąd Najwyższy (sygn. akt V CSK 257/17) „w razie wystąpienia deformacji powierzchni nieruchomości w związku z zasobami węgla przeznaczonymi przez zakład górniczy do eksploatacji, jej właściciel może podjąć uzasadnione technicznie i ekonomicznie czynności zabezpieczające budynek, który ma być wzniesiony na tej nieruchomości na podstawie pozwolenia na budowę, przed grożącą szkodą i domagać się od zakładu górniczego zwrotu kosztów tego zabezpieczenia”.
Odszkodowanie za szkody górnicze
Proces dochodzenia odszkodowania za szkody górnicze może wydawać się skomplikowany. Oto podstawowe kroki:
- Zgłoszenie szkody – Pierwszym krokiem jest zgłoszenie szkody górniczej właściwemu podmiotowi. W zgłoszeniu należy szczegółowo opisać zaistniałe uszkodzenia, podając ich rodzaj, lokalizację oraz orientacyjną datę ich powstania.
- Negocjacje – Negocjacje to często kluczowy etap dochodzenia odszkodowania za szkody górnicze. Kopalnie, chcąc uniknąć kosztów sądowych, często decydują się na polubowne rozwiązanie sporu.
- Postępowanie sądowe – W sytuacji, gdy kopalnia odmawia wypłaty odszkodowania lub proponuje kwotę nieadekwatną do poniesionych strat, właściciel nieruchomości może wnieść pozew do sądu cywilnego. W takim przypadku konieczne jest przedstawienie dowodów potwierdzających istnienie szkody i jej związek z działalnością górniczą. Na etapie postępowania sądowego sąd może powołać biegłego z zakresu geologii lub budownictwa w celu ustalenia związku przyczynowo-skutkowego między działalnością górniczą a powstałą szkodą oraz wyceny jej zakresu. Taka opinia ma istotne znaczenie w procesie.
Warto pamiętać, że osoby fizyczne dochodzące roszczeń z tytułu szkód górniczych są zwolnione z obowiązku ponoszenia opłat sądowych, takich jak opłata od pozwu.
Dlaczego warto skorzystać z pomocy kancelarii prawnej?
Dochodzenie odszkodowania za szkody górnicze może być procesem czasochłonnym i wymagającym specjalistycznej wiedzy. Wsparcie doświadczonej kancelarii prawnej może znacząco zwiększyć szanse na uzyskanie należnej rekompensaty. Prawnicy pomogą w przygotowaniu dokumentacji, reprezentacji w negocjacjach oraz w postępowaniu sądowym. Dowiedz się, jak możemy Ci pomóc!
Jeśli jesteś właścicielem nieruchomości zlokalizowanej na terenie objętym działalnością górniczą i zauważyłeś szkody, warto jak najszybciej podjąć działania w celu uzyskania odszkodowania za szkody górnicze. Pamiętaj, że kopalnie ponoszą odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, a dobrze udokumentowane roszczenie znacząco zwiększa szanse na sukces. W przypadku trudności warto skorzystać z pomocy profesjonalistów, którzy zadbają o Twoje interesy.