Jeśli jesteś kredytobiorcą i zastanawiasz się, czym w praktyce jest unieważnienie umowy kredytowej, musisz wiedzieć, że oznacza ono wyrok sądu, który stwierdza, że umowa nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Taka umowa uznawana jest za nieważną od początku, co oznacza, że traktuje się ją tak, jakby nigdy nie została zawarta.
Unieważnienie umowy kredytowej może mieć miejsce na skutek zawarcia w niej klauzul abuzywnych, czyli postanowień niezgodnych z prawem. Aby doszło do rzeczywistego rozliczenia między kredytobiorcą a bankiem, konieczne jest uzyskanie prawomocnego wyroku sądu. Tylko taki wyrok, od którego nie przysługuje już żaden środek odwoławczy, otwiera drogę do dalszych działań. Warto, abyś pamiętał, że po uprawomocnieniu się wyroku sprawa zostaje rozstrzygnięta raz na zawsze. Sąd nie może już jej ponownie rozpoznawać, jeśli dotyczy tych samych stron i tych samych roszczeń.
Rozliczenie z bankiem po unieważnieniu umowy kredytowej – podstawy prawne
Po unieważnieniu umowy kredytowej każda ze stron powinna oddać to, co otrzymała od drugiej strony. Ty, jako kredytobiorca, powinieneś zwrócić bankowi kwotę faktycznie wypłaconego kredytu. Z kolei bank zobowiązany jest do oddania Tobie wszystkich wpłaconych przez Ciebie rat, prowizji oraz kosztów związanych z udzieleniem kredytu. Dodatkowo należą Ci się ustawowe odsetki za opóźnienie oraz koszty poniesione w związku z procesem sądowym.
To rozliczenie może na pierwszy rzut oka wydawać się skomplikowane, ale opiera się na prostym założeniu – każda ze stron oddaje to, co nie było jej należne.
Jak wygląda rozliczenie po unieważnieniu umowy kredytowej w praktyce?
Rozliczenie po unieważnieniu umowy kredytowej opiera się na porównaniu kwoty, jaką wypłacił bank, z sumą, jaką Ty wpłaciłeś do banku przez cały czas trwania umowy. Jeśli Twoje wpłaty przewyższają to, co otrzymałeś od banku, masz prawo do zwrotu nadpłaconej kwoty.
Jeśli jednak sytuacja jest odwrotna, a Twoje spłaty były niższe niż kwota wypłaconego kapitału, to konieczne może być wyrównanie różnicy. Pamiętaj, że wszystkie wyliczenia muszą uwzględniać także odsetki ustawowe, które przysługują Tobie jako stronie, która dochodziła zwrotu środków przez sąd.
Unieważnienie umowy kredytowej a sposoby rozliczeń z bankiem
W praktyce możliwe są dwa podstawowe sposoby dokonania rozliczeń po unieważnieniu umowy kredytowej. Jednym z nich jest porozumienie kompensacyjne. Polega ono na tym, że Ty i bank ustalacie wzajemne salda swoich zobowiązań i dokonujecie rozliczenia tylko wyniku końcowego. Innymi słowy, nie przelewacie sobie nawzajem wszystkich należności, tylko rozliczacie różnicę między tym, co jesteście sobie winni.
Drugim sposobem jest złożenie oświadczenia o potrąceniu wzajemnych wierzytelności. To jednostronne działanie, które podejmujesz jako wierzyciel, mając jednocześnie zobowiązanie wobec banku. Oświadczenie to prowadzi do kompensaty należności, czyli ich umorzenia do wysokości niższej z nich. Możesz zatem potrącić kwotę wypłaconego kredytu z tym, co bank powinien Tobie zwrócić – na przykład z ratami czy odsetkami.
Co zrobić, gdy bank odmawia rozliczenia? Przymusowe unieważnienie umowy kredytowej
Nie zawsze bank podejmuje współpracę dobrowolnie. Czasem, mimo wyroku sądu, instytucja finansowa odmawia rozliczenia. Jeśli spotkało to również Ciebie, masz prawo skierować sprawę na drogę egzekucyjną.
W takiej sytuacji konieczne będzie wniesienie zaliczki na koszty komornicze, na przykład na doręczenie korespondencji. Komornik może jednak szybko zająć rachunek banku i wyegzekwować należne środki. To narzędzie bywa bardzo skuteczne, zwłaszcza gdy bank zwleka z wykonaniem orzeczenia.
Warto jednak pamiętać, że celem całego procesu, jakim jest unieważnienie umowy kredytowej, nie jest zniszczenie banku. Ostateczne rozliczenie musi doprowadzić do sytuacji, w której bankowi zostaje zwrócony kapitał, który wypłacił.
Unieważnienie umowy kredytowej a hipoteka na nieruchomości
Gdy dojdzie już do rozliczenia, kolejnym krokiem jest usunięcie zabezpieczeń ustanowionych na nieruchomości. Unieważnienie umowy kredytowej prowadzi do tego, że przestaje istnieć również hipoteka, która została wpisana do księgi wieczystej.
Bank powinien wtedy przesłać Tobie tak zwany list mazalny. Jest to dokument, który potwierdza zgodę na wykreślenie hipoteki. Taki list dołączasz następnie do wniosku składanego w sądzie rejonowym, właściwym dla Twojej nieruchomości. Wniosek ten prowadzi do formalnego usunięcia hipoteki z księgi wieczystej.
Alternatywnie możesz również posłużyć się prawomocnym wyrokiem, który unieważnia umowę kredytową, jeśli jest on opatrzony klauzulą prawomocności nadaną przez sąd. Taki dokument również uprawnia do wykreślenia hipoteki.
Dlaczego unieważnienie umowy kredytowej wymaga precyzyjnego rozliczenia?
Unieważnienie umowy kredytowej to nie tylko wyrok – to proces, który musi być prawidłowo zakończony. Rozliczenie musi zostać przeprowadzone z zachowaniem precyzji, ponieważ jakiekolwiek błędy mogą wydłużyć spór i prowadzić do kolejnych postępowań.
Musisz pamiętać, że to Ty jako kredytobiorca masz interes w tym, aby zamknąć sprawę definitywnie. Tylko wtedy możliwe jest zakończenie długotrwałego sporu i odzyskanie wszystkich środków, które nie powinny były zostać pobrane przez bank.
Unieważnienie umowy kredytowej to nie koniec, ale szansa | Podsumowanie
Rozliczenie po unieważnieniu umowy kredytowej to jeden z najważniejszych etapów, jakie Cię czekają, jeśli wygrałeś proces z bankiem. Tylko rzetelna analiza wszystkich wpłat i wypłat, uwzględniająca odsetki ustawowe oraz koszty procesu, pozwoli Ci na odzyskanie nadpłaconych środków.
Nie zapominaj, że każda sytuacja może być inna. W niektórych przypadkach może dojść do nadpłaty, w innych konieczne będzie dopłacenie różnicy. Najważniejsze jednak, że po unieważnieniu umowy kredytowej masz prawo oczekiwać pełnej przejrzystości i uczciwego rozliczenia ze strony banku.