Na terenach takich jak Śląsk, Zagłębie Wałbrzyskie, Konin, Bełchatów czy Lublin szkody górnicze to codzienność. Jeśli jesteś właścicielem domu lub działki w takim regionie, z pewnością zastanawiasz się, czy w razie zapadnięcia gruntu, pęknięcia ściany czy zalania piwnicy z winy kopalni możesz liczyć na pomoc ubezpieczyciela. To pytanie, które warto sobie zadać zanim dojdzie do szkody górniczej, a nie dopiero po niej.
Odpowiedź nie jest oczywista. Ubezpieczenie może Ci pomóc, ale musisz wiedzieć, że szkody górnicze często nie są objęte podstawowym zakresem ochrony. W dalszej części artykułu wyjaśnię Ci, dlaczego tak się dzieje, kiedy ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie, a kiedy odpowiedzialność ponosi kopalnia lub jej następca prawny.
Czym dokładnie są szkody górnicze?
Zanim przejdziemy do szczegółów ubezpieczenia, powinieneś wiedzieć, czym są szkody górnicze. To zjawiska geotechniczne wywołane działalnością zakładu górniczego. Mogą to być deformacje nieciągłe, takie jak pęknięcia czy szczeliny w gruncie, lub deformacje ciągłe, czyli osiadanie czy zapadanie terenu. Szkody górnicze obejmują również uszkodzenia budynków, ogrodzeń, dróg czy zmiany stosunków wodnych, prowadzące do podtopień, zalania lub przesuszenia gleby.
Dla ubezpieczycieli szkody górnicze nie są wynikiem działania sił natury, lecz działalności człowieka. Z tego powodu są one bardzo często wyłączane z odpowiedzialności w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia, tzw. OWU.
Szkody górnicze a zapisy w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia
Musisz wiedzieć, że w OWU wielu towarzystw znajdują się zapisy wykluczające szkody górnicze. Przykładowo:
Warta, w produkcie “DOM Komfort” (OWU 2023), jasno stwierdza, że nie ponosi odpowiedzialności za szkody powstałe wskutek działalności górniczej, osiadania gruntu po eksploatacji podziemnej czy deformacji terenu.
PZU w ofercie “Dom” (OWU 2024) wskazuje, że zakres ubezpieczenia nie obejmuje szkód będących następstwem działalności człowieka, w tym działalności górniczej, chyba że klient wykupi rozszerzenie.
Generali, w produkcie “Mój Dom Plus” (OWU 2023), informuje, że szkody wynikające z zapadnięcia gruntu spowodowanego działalnością górniczą są objęte ochroną jedynie po wyraźnym rozszerzeniu i wskazaniu takiego ryzyka w polisie.
Czy każda szkoda gruntu to szkoda górnicza?
Zwróć uwagę, że zapisy w OWU mogą być bardzo mylące. Samo hasło „zapadnięcie gruntu” nie oznacza automatycznie, że szkody górnicze zostaną objęte ochroną. Również osuwisko nie jest tym samym co osiadanie terenu po eksploatacji podziemnej.
Jeśli chcesz mieć realną ochronę, musisz zadbać o rozszerzenie ochrony o szkody górnicze. Tylko dodatkowa składka pozwala uzyskać odszkodowanie w przypadku szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego.
Czy warto kupić rozszerzenie ochrony o szkody górnicze?
Jeśli mieszkasz w rejonie, gdzie szkody górnicze są realnym zagrożeniem, to odpowiedź brzmi: tak. Klauzula szkód górniczych w polisie może okazać się nieoceniona. Szkody górnicze mają to do siebie, że mogą ujawniać się po wielu latach od zakończenia wydobycia. Kopalnie bardzo często kwestionują swoją odpowiedzialność. Zdarza się, że z roszczeniem musisz zwrócić się do ich następców prawnych, np. Spółki Restrukturyzacji Kopalń.
Rozszerzenie ochrony może kosztować jedynie od 20 do 100 zł rocznie. W zamian za to otrzymujesz możliwość szybkiego naprawienia szkody, bez konieczności prowadzenia sporów sądowych z kopalnią.
Jak sprawdzić, czy Twoja polisa obejmuje szkody górnicze?
Zanim kupisz ubezpieczenie, poproś agenta o potwierdzenie na piśmie, że polisa zawiera klauzulę szkód górniczych. Żądaj pełnego OWU wraz z treścią rozszerzenia. Przeczytaj dokładnie, czy obejmuje ono również szkody wtórne, takie jak pęknięcia w instalacjach, uszkodzenia tarasów, ogrodzeń czy schodów.
Co możesz zrobić, gdy nie masz ochrony lub ubezpieczyciel odmawia wypłaty?
Jeśli nie masz wykupionej polisy lub ubezpieczyciel odrzuca Twoje roszczenie, nadal możesz walczyć o odszkodowanie. Masz prawo złożyć roszczenie wobec kopalni lub jej następcy prawnego. Na podstawie art. 144–149 ustawy Prawo geologiczne i górnicze, możesz domagać się przywrócenia stanu poprzedniego albo wypłaty rekompensaty pieniężnej.
Musisz pamiętać, że szkody górnicze trzeba zgłosić pisemnie. Konieczne będzie wykazanie związku przyczynowego między działalnością górniczą a szkodą. Przydadzą się zdjęcia, opinia techniczna, dokumentacja, rachunki. Prawdopodobnie dojdzie też do wizji lokalnej i negocjacji.
Szkody górnicze w praktyce – konkretne przypadki
W Mysłowicach klientka miała pęknięcie stropu po osiadaniu terenu. Ubezpieczyciel PZU odmówił wypłaty, ponieważ polisa nie obejmowała szkód górniczych. Po opinii biegłego i postępowaniu ugodowym, kobieta otrzymała odszkodowanie od Spółki Restrukturyzacji Kopalń.
W Zabrzu przy ul. Wolności dom był objęty polisą z klauzulą szkód górniczych. Towarzystwo ubezpieczeniowe Warta wypłaciło 36 000 zł w ciągu 40 dni od zgłoszenia, mimo że kopalnia nie przyznawała się do odpowiedzialności.
W Wałbrzychu właściciel kupił dom z istniejącymi już pęknięciami. Nowe ubezpieczenie nie zawierało rozszerzenia o szkody górnicze. Właściciel musiał samodzielnie dochodzić swoich roszczeń przed sądem.
Jak postępować w przypadku szkody górniczej?
Jeśli mieszkasz na terenie górniczym lub pogórniczym, koniecznie zapytaj agenta o możliwość rozszerzenia polisy o szkody górnicze. Nie polegaj tylko na podstawowym ubezpieczeniu. W przypadku każdej nowej szkody górniczej – zgłaszaj ją niezwłocznie. Dokumentuj wszystko – zdjęcia, ekspertyzy, rachunki.
Jeśli nie posiadasz ubezpieczenia, nadal masz prawo domagać się naprawienia szkody górniczej od kopalni lub SRK. Masz na to 5 lat od momentu, kiedy dowiedziałeś się o szkodzie – tak stanowi art. 149 ust. 4 Prawa geologicznego i górniczego.
Ubezpieczenie a szkody górnicze | Podsumowanie
Standardowa polisa zazwyczaj nie obejmuje szkód górniczych. Możesz jednak wykupić rozszerzenie, które zapewni Ci ochronę. To dobre rozwiązanie, jeśli mieszkasz na terenach górniczych. Jeśli nie masz ubezpieczenia, możesz dochodzić roszczeń od kopalni lub jej następcy. Pamiętaj, że szkody górnicze mogą ujawniać się nawet po 10 czy 20 latach od zakończenia wydobycia.
Potrzebujesz pomocy w sprawie szkody górniczej?
Jeśli chcesz, żebyśmy przeanalizowali Twoją polisę lub pomogli Ci przygotować zgłoszenie szkody górniczej, skontaktuj się z nami. Pomożemy Ci znaleźć właściwe rozwiązanie i ochronić Twój dom przed konsekwencjami, jakie mogą nieść szkody górnicze.