Ogłoszenie upadłości Getin Noble Bank SA, chociaż było spodziewane od czasu wprowadzenia jego przymusowej restrukturyzacji, wywarło ogromny wpływ nie tylko na rynek finansowy i sektor usług bankowych, ale przede wszystkim na sytuację finansową, a czasami nawet życiową, osób związanych umową kredytu frankowego z upadającym bankiem. Jakie dokładnie będą konwencje upadłości banku dla kredytobiorców? Frankowicze Getinu – jak potoczą się postępowania sądowe?
Frankowicze w sądzie
Najczęściej pozwy składane przez kredytobiorców frankowych obejmują dwa żądania:
- zasądzenia zwrotu środków pieniężnych wpłaconych na poczet spłaty kredytu
- oraz ustalenie, że umowa kredytu jest nieważna.
Zgodnie z przepisami, w momencie ogłoszenia upadłości strony pozwanej, postępowanie ulega zawieszeniu z mocy prawa z datą upadłości. Oznacza to, że w przypadku spraw wytoczonych przeciwko Getin Noble Bank SA – z dniem 20 lipca 2023 roku sąd prowadzący postępowanie był zobligowany do wydania postanowienia stwierdzającego ten fakt. Upadłość banku spowodowała, że miejsce zarządu banku zajmuje syndyk, który zarządza masą upadłości (czyli całym majątkiem upadłego banku).
W przypadku Getin Banku osoba syndyka została wyznaczona w postanowieniu sądu upadłościowego. Kolejnym obowiązkiem sądu było wezwanie syndyka do wzięcia udziału w postępowaniu w charakterze pozwanego. Zwykle następowało to w ramach tego samego postanowienia sądu. Następnie, sąd podejmował decyzję, co do ewentualnego kontynuowania postępowania. Zanim jednak omówimy możliwe scenariusze przebiegu procesu po wezwaniu syndyka do udziału w nim, należy wyjaśnić kwestię związaną z rozdzieleniem trybów dochodzenia obydwu wspomnianych na początku żądań kredytobiorców (o zapłatę i o ustalenie). Czy frankowicze mają szansę na wygraną w sądzie?
Roszczenia pieniężne tylko w postępowaniu upadłościowym przeciwko Getin Noble Bank SA
Upadłość Getin Banku powoduje, że co do zasady dochodzenie roszczeń pieniężnych może odbywać się tylko w postępowaniu upadłościowym i temu służy czynność zgłoszenia wierzytelności. W związku z wprowadzeniem elektronicznego systemu obsługi postępowań upadłościowych – Krajowego Rejestru Zadłużonych, czynność ta musi być wykonana za pośrednictwem elektronicznych formularzy dostępnych dla użytkowników tego Rejestru (trzeba założyć konto).
Oznacza to, że frankowicze, którzy chcą odzyskać pieniądze wpłacone na rzecz Getin Banku tytułem spłaty kredytu frankowego, muszą ustalić sumę wszystkich wpłat, jakich dokonali od rozpoczęcia spłacania kredytu aż do ostatniej raty wpłaconej przed zgłoszeniem wierzytelności. Tak obliczona kwota stanowi wierzytelność, której zwrotu frankowicze mają prawo dochodzić w toku postępowania upadłościowego.
Zgodnie z przepisami, postępowanie sądowe o zapłatę przeciwko upadłemu musi pozostać zawieszone aż do wyczerpania trybu związanego z ustalaniem listy wierzytelności. Obowiązek wyczerpania trybu ustalania listy wierzytelności oznacza, że kredytobiorca frankowy, który złożył do sądu pozew o zapłatę, po ogłoszeniu upadłości Getin Noble Bank SA powinien zgłosić wierzytelność za pośrednictwem elektronicznego systemu Krajowego Rejestru Zadłużonych, następnie oczekiwać na sporządzenie przez syndyka listy wierzytelności, a w razie odmowy uznania jego wierzytelności, złożyć odpowiednie odwołanie.
Jeśli zostanie ono oddalone, dopiero wówczas ma prawo domagać się kontynuowania przez sąd postępowania o zapłatę. Do tego czasu, sprawa w sądzie pozostaje zawieszona, a frankowicze muszą uzbroić się w cierpliwość.
Frankowicze Getinu a unieważnienie umowy kredytu
Frankowicze poza zapłatą (jeśli nie udało im się spłacić kredytu przed upływem okresu, na jaki został zawarty), dochodzą w sądach również ustalenia, że zawarta przez nich umowa kredytu frankowego jest nieważna. Sądy, po wezwaniu syndyka do udziału w sprawie, wydają więc postanowienie o podjęciu postępowania w zakresie żądania nieważności umowy kredytu i kontynuują rozpoznawanie sprawy aż do wydania wyroku częściowego (rozstrzygnięcie obejmuje tylko nieważność umowy).
Podsumowanie: frankowicze Getinu a dalszy los postępowań sądowych
Frankowicze, którzy pozwali Getin Noble Bank S.A przed ogłoszeniem jego upadłości, powinni dochodzić swoich praw w elektronicznym postępowaniu upadłościowym dokonując zgłoszenia wierzytelności, natomiast ustalenie nieważności umowy kredytu może być kontynuowane w postępowaniu sądowym z udziałem syndyka.
Niestety, nie wszystkie sądy dopuszczają możliwość rozdzielenia w opisany sposób żądań frankowiczów, co mocno skomplikowało i tak już trudną sytuację, a spór ten oparł się o Sąd Najwyższy. Szczegóły tego zagadnienia zostaną omówione w kolejnym artykule.
Autor: Adwokat Jagoda Zamirska, Redakcja: Olga Łukasiewicz