W ostatnich latach problem kredytów indeksowanych lub denominowanych do waluty obcej stał się jednym z ważniejszych tematów w polskim systemie prawnym i finansowym. Wielu kredytobiorców zaciągnęło kredyty w frankach szwajcarskich, przekonanych atrakcyjnymi warunkami i niższymi ratami. Jednak, to, co początkowo wydawało się korzystne, szybko zamieniło się w koszmar finansowy. Zmienny kurs walutowy spowodował gwałtowny wzrost rat kredytów, stawiając wielu kredytobiorców w sytuacji, w której nie byli w stanie spłacić swoich zobowiązań. W takiej sytuacji potrącenie przy kredycie frankowym staje się jednym z kluczowych zagadnień, które warto zgłębić.
Co to jest potrącenie w sprawach CHF?
Potrącenie jest jedną z instytucji prawa cywilnego, która odgrywa kluczową rolę w rozwiązywaniu sporów związanych z kredytami frankowymi. Zgodnie z art. 498 Kodeksu cywilnego:
„Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.”
W przypadku sporów sądowych związanych z unieważnieniem umów kredytowych CHF sytuacja jest klarowna. Albowiem zarówno bank, jak i frankowicze mają zobowiązania i wierzytelności wobec siebie.
Jak działa potrącenie przy kredycie frankowym?
Potrącenie polega na umorzeniu dwóch przeciwstawnych sobie wierzytelności. W praktyce oznacza to, że zarówno kredytobiorca, jak i bank mogą zredukować swoje wzajemne zobowiązania do wysokości niższej z nich.
Na przykład: jeśli bank udzielił kredytu w wysokości 350 000 zł (wierzytelność banku), a kredytobiorca spłacił już 550 000 zł, to po złożeniu oświadczenia o potrąceniu obie wierzytelności umorzą się do kwoty 350 000 zł. Po uzyskaniu prawomocnego wyroku stwierdzającego nieważność umowy kredytu, bank będzie zobowiązany do zapłaty różnicy w wysokości 200 000 zł na rzecz kredytobiorcy.
Jakie są funkcje potrącenia?
Wyróżniamy trzy podstawowe funkcje potrącenia przy kredycie frankowym:
- Zapłaty – efekt potrącenia jest taki sam, jak gdyby obie strony spełniły swoje wzajemne świadczenia, mimo że żadne rzeczywiste świadczenie nie jest przekazywane. Dzięki temu obie strony zostają zwolnione ze swoich zobowiązań.
- Egzekucyjna – potrącenie może służyć jako sposób egzekwowania zobowiązań. Poprzez jednostronne oświadczenie woli, potrącający może wymusić wykonanie zobowiązania przez drugą stronę.
- Gwarancyjna – potrącenie daje wierzycielowi pewność, że jego wierzytelność zostanie zaspokojona, gdy stanie się to dopuszczalne. Zapewnia to pewien poziom zabezpieczenia i redukuje ryzyko niewypłacalności drugiej strony.
Rodzaje potrąceń
Obowiązują dwa główne rodzaje potrąceń: ustawowe i umowne.
- Potrącenie ustawowe – następuje poprzez złożenie oświadczenia o potrąceniu przez jednego wierzyciela drugiemu wierzycielowi. Może być dokonane wbrew woli drugiego wierzyciela i staje się skuteczne z chwilą dojścia oświadczenia do adresata.
- Potrącenie umowne – ma swój początek poprzez zawarcie umowy między wierzycielami wzajemnymi, na mocy której strony zgadzają się na umorzenie swoich wierzytelności.
W praktyce spraw frankowych częściej stosowane jest potrącenie ustawowe. Kancelaria prawna Katowice sporządza oraz udostępnia klientowi oświadczenie o potrąceniu, które następnie klient podpisuje i dostarcza do banku.
Przypadki wykluczające potrącenie przy kredycie
Kodeks cywilny w art. 505 precyzyjnie określa sytuacje, w których zastosowanie potrącenia nie jest możliwe:
- Wierzytelności nieulegające zajęciu.
- Wierzytelności o dostarczenie środków utrzymania.
- Wierzytelności wynikające z czynów niedozwolonych.
- Wierzytelności, co do których potrącenie jest wyłączone przez przepisy szczególne.
Warto zrozumieć te ograniczenia i przepisy, ponieważ mogą one mieć istotny wpływ na proces potrącenia oraz na prawa oraz obowiązki stron umowy.
Unieważnienie umowy kredytowej a potrącenie
Unieważnienie umowy CHF jest jednym z najczęściej podejmowanych działań przez kancelarie i ich klientów wobec banków. Proces ten polega na wykazaniu, że umowa kredytowa zawiera niedozwolone klauzule (tzw. abuzywne) lub była w inny sposób niezgodna z prawem. Wygrana sprawa sądowa skutkuje zazwyczaj nieważnością umowy kredytowej, co pozwala na zastosowanie mechanizmu potrącenia przy kredycie frankowym. Frankowicz wtedy jest zobowiązany tylko do zwrotu kapitału udzielonego kredytu, a bank zwraca wszelkie dodatkowe środki wpłacone przez kredytobiorcę.
Potrącenie przy kredycie frankowym – podsumowanie
Potrącenie w sprawach frankowych jest skutecznym narzędziem umożliwiającym kredytobiorcom zmniejszenie zobowiązań wobec banków. Kancelaria Żurawiecka, Krajewska i Wspólnicy, działająca jako kancelaria prawna w Katowicach, oferuje specjalistyczną pomoc frankowiczom. Przede wszystkim nasi eksperci kompleksowo wspierają klientów w ich procesach sądowych, jak i negocjacjach z bankami. Dzięki profesjonalnej obsłudze prawnej, frankowicze mogą starać się o odzyskanie nadpłaconych środków i unieważnienie niekorzystnych umów kredytowych.
Skorzystaj z BEZPŁATNEJ analizy umowy naszej Kancelarii, a być może okaże się, że Twoja umowa zawiera klauzule abuzywne.