Czy Twoja nieruchomość została uszkodzona przez działalność górniczą? Wibracje, osiadanie gruntu i inne skutki pracy zakładów górniczych mogą prowadzić do poważnych uszkodzeń budynków, gruntów i upraw. Jeśli tak się stało, może przysługiwać Ci odszkodowanie za szkody górnicze.
W niniejszym artykule dowiesz się, jakie przepisy prawne obowiązują i jakie kroki należy podjąć, aby skutecznie walczyć o swoje prawa. Czytaj dalej, aby poznać szczegóły.
Zasady dochodzenia odszkodowania za szkody górnicze
Działalność górnicza ma istotny wpływ na właścicieli nieruchomości oraz inne podmioty, które znajdują się w jej zasięgu. W polskim prawie istnieją przepisy, które określają odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez zakłady górnicze. Zgodnie z ustawą Prawo geologiczne i górnicze, właściciel nieruchomości nie może sprzeciwić się zagrożeniom spowodowanym przez ruch zakładu górniczego, pod warunkiem że jest on prowadzony zgodnie z przepisami. Może jednak domagać się naprawienia szkód wyrządzonych przez ten ruch. Te same zasady mają zastosowanie również do innych podmiotów, których prawa majątkowe zostały zagrożone działalnością zakładu górniczego.
Choć pojęcie szkód górniczych nie zostało precyzyjnie określone w ustawie, w literaturze przyjmuje się, że obejmuje ono wszelkie szkody spowodowane działalnością zakładu górniczego. Do takich szkód zalicza się m.in. uszkodzenia budynków, gruntów oraz plonów, które są wynikiem wibracji, osiadania gruntu lub innych skutków związanych z działalnością górniczą.
Szkody górnicze mogą obejmować:
- szkody na budynkach oraz ich części
- szkody na gruntach
- szkody w plonach uprawnych
Kto ponosi odpowiedzialność za powstałe szkody górnicze?
Zgodnie z ustawą Prawo geologiczne i górnicze, odpowiedzialność za szkodę ponosi przedsiębiorca prowadzący ruch zakładu górniczego, w wyniku którego ta szkoda powstała. To oznacza, że jeśli działalność górnicza spowoduje uszkodzenie nieruchomości lub środowiska, to właśnie właściciel zakładu górniczego odpowiada za naprawienie szkody. Zasada ta odnosi się również do innych podmiotów wykonujących działalność regulowaną ustawą, nawet jeśli nie dotyczą ich przepisy bezpośrednio odnoszące się do zakładów górniczych.
A co jeśli nie wiadomo, kto dokładnie wyrządził szkodę górniczą? W takim przypadku odpowiedzialność spoczywa na przedsiębiorcy, który w chwili ujawnienia się szkody miał prawo prowadzić działalność górniczą w obszarze, na którym wystąpił problem. Często może to prowadzić do trudności w ustaleniu winnego, zwłaszcza gdy nie ma jasności co do tego, który zakład górniczy mógł wywołać konkretną szkodę.
A co się stanie, gdy nie ma przedsiębiorcy odpowiedzialnego za szkodę ani jego następcy prawnego? Wówczas odpowiedzialność przejmuje Skarb Państwa, reprezentowany przez odpowiedni organ nadzoru górniczego. Oznacza to, że to państwowy organ będzie odpowiedzialny za naprawienie szkody górnicze, stosując przepisy określone w ustawie. W praktyce może to oznaczać dodatkowe kroki administracyjne i dochodzenie, aby ustalić odpowiedzialność i przeprowadzić procedury naprawcze.
Aby można było mówić o odpowiedzialności za szkody górnicze, muszą być spełnione trzy warunki:
- Powstanie szkody
- Zdarzenie powodujące szkodę
- Związek przyczynowo-skutkowy między zdarzeniem a powstałą szkodą
Jakie metody naprawy szkód przewiduje prawo?
Naprawienie szkody górniczej może odbywać się na dwa sposoby: poprzez przywrócenie stanu poprzedniego lub wypłatę odszkodowania. Zgodnie z art. 363 §1 Kodeksu cywilnego, poszkodowany ma wybór, jak chce, aby szkoda została naprawiona – albo przez przywrócenie rzeczy do stanu sprzed szkody, albo przez zapłatę odpowiedniej kwoty pieniężnej. W praktyce oznacza to, że jeśli uszkodzenie nieruchomości lub środowiska jest możliwe do naprawienia, poszkodowany może domagać się przywrócenia pierwotnego stanu.
Jednak, jeśli przywrócenie stanu poprzedniego okaże się niemożliwe lub będzie wiązało się z nadmiernymi trudnościami, lub kosztami dla osoby odpowiedzialnej za szkodę, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do żądania odszkodowania za szkody górnicze w formie pieniężnej. To oznacza, że jeśli naprawa stanu poprzedniego jest zbyt kosztowna lub trudna do wykonania, poszkodowany może otrzymać rekompensatę finansową za poniesioną szkodę.
Wysokość odszkodowania za szkody górnicze a regulacje prawne
Zgodnie z art. 363 §2 Kodeksu cywilnego, jeśli naprawienie szkody górniczej ma nastąpić poprzez odszkodowanie pieniężne, jego wysokość ustala się na podstawie cen obowiązujących w dniu, w którym określane jest odszkodowanie za szkody górnicze. W wyjątkowych przypadkach, gdy szczególne okoliczności tego wymagają, można jednak przyjąć ceny z innego momentu, które lepiej odzwierciedlają realia szkody.
Dodatkowo zgodnie z art. 149 ustawy Prawo geologiczne i górnicze, jeśli poszkodowany poniósł koszty związane z naprawą szkody, te wydatki również zostaną uwzględnione przy ustalaniu wysokości odszkodowania za szkody górnicze. Oznacza to, że jeśli poszkodowany musiał zapłacić za naprawę szkody, te koszty będą wliczane do całkowitej kwoty odszkodowania za szkody górnicze.
Dzięki temu poszkodowany otrzyma rekompensatę odpowiadającą rzeczywistym kosztom, jakie poniósł.
Ustalanie wysokości odszkodowania za szkody górnicze
Wysokość odszkodowania za szkody górnicze zależy od rodzaju, wielkości, charakteru i zakresu szkód, które dotknęły daną nieruchomość. Ważne jest również, aby szkody górnicze zostały prawidłowo zgłoszone na etapie przedsądowym, a później uwzględnione w postępowaniu sądowym.
Zgłoszenie powinno mieć formę pisemnego wniosku skierowanego do kopalni lub innego odpowiedzialnego podmiotu. W dokumencie tym należy szczegółowo opisać rodzaj, wielkość, charakter i zakres szkód górniczych. Warto również dołączyć dowody, takie jak zdjęcia czy nagrania, które pomogą lepiej udokumentować straty.
Zgodnie z art. 151 ustawy Prawo geologiczne i górnicze, dochodzenie roszczeń sądowych jest możliwe dopiero po wyczerpaniu postępowania ugodowego. Co to oznacza? Jeśli przedsiębiorca odmówi zawarcia ugody lub jeśli minie 30 dni od zgłoszenia roszczenia przez poszkodowanego, można rozpocząć sprawę sądową. Wyjątkiem jest sytuacja, w której poszkodowany sam wyznaczy dłuższy termin na zawarcie ugody.
Tak więc, przed podjęciem kroków prawnych, poszkodowany musi przejść przez etap negocjacji ugodowych. Jest to obowiązkowy krok, który należy wykonać, zanim sprawa trafi do sądu.
Etap końcowy — postępowanie sądowe
W postępowaniu sądowym dotyczącym szkód górniczych sąd ustala wysokość odszkodowania należnego poszkodowanemu na podstawie zgromadzonych dowodów. Kluczowym elementem w tej ocenie są dokumenty potwierdzające prawidłowe zgłoszenie szkód na etapie przedsądowym. Oprócz tego istotną rolę odgrywa opinia biegłego sądowego, specjalizującego się w szkodach górniczych, który dostarcza ekspertyzę na temat zakresu i skutków szkód. Te elementy pozwalają sądowi na dokładne określenie wysokości odszkodowania za szkody górnicze, które należy się poszkodowanemu.
Dochodzenie odszkodowania za szkody górnicze wymaga prawidłowego zgłoszenia tych szkód. Choć proces ten może wydawać się długi i wymagający, kluczem do uzyskania sprawiedliwego odszkodowania jest odpowiednia dokumentacja oraz ścisłe przestrzeganie przepisów prawnych. Warto skorzystać z pomocy doświadczonych ekspertów z Kancelarii Żurawiecka, Krajewska i Wspólnicy, którzy specjalizują się w sprawach odszkodowawczych. Dzięki ich wsparciu właściciele nieruchomości mogą skutecznie ubiegać się o należną rekompensatę za poniesione straty.
Autor: adwokat Łukasz Rusnak; redakcja: Alicja Wojnar